Stel je even voor. Je eieren zijn uitgebroed. Je drie nog grijsachtige jongen lopen in ganzenpas achter je aan. Je verzamelt je familie en herhaalt snel de belangrijkste regels voor de grote trek. We vliegen dicht en in vaste positie achter elkaar. We lossen de koptrekker om beurten af. We houden samen halt en verliezen niemand uit het oog.
Zo begin je, vanaf je broedplek aan de Barentszzee, met een dertigtal soortgenoten aan de grote overtocht. Je vliegt in zuidwestelijke richting naar Europa. Je lichaam bestaat nu voor 55% uit vet, je darmen zijn 1 m korter. Ook andere organen zijn gekrompen. Je maakt enkele tussenstops, vult je brandstoftank aan en vliegt verder.
Uitgeput van de lange reis kom je begin oktober aan op je winterbestemming. Je geniet van wat sappig, groen raaigras. Je smult van de wortelknolletjes fonteinkruid en van het kranswier langs de waterkant. ’s Avonds roep je je kroost bij elkaar. Al taterend vlieg je richting slaapplek.
Zo breng je de winter door in de Liereman, een voor kleine zwanen veilig en rustig natuurgebied op de grens met Turnhout en Arendonk. Eten is er in overvloed. Je slaapt op het water. Stilaan begin je te dromen van de terugkeer naar Siberië, waar je een nieuw nest zal bouwen.
Drie kleine zwanen ontbreken. Ze zochten naar voedsel langs het kanaal. Een schot. Een tweede. Een derde. De groep vloog verschrikt op. De vogels verloren een groot deel van hun broodnodige energie. Eén zwaan lag dood op de oever. Twee andere dieren werden overgebracht naar opvangcentra in de buurt.
(Op zondag 26/01/2020 werd een kleine zwaan dood uit het water gehaald van het kanaal Schoten-Dessel in Arendonk. Het dier had drie hagelkorrels in de borstkas. Meer info over deze beschermde, met uitsterven bedreigde soort vind je hier. Let op het menselijk geluid.)
De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat de kleine zwanen die in Arendonk gevonden werden, niet beschoten zijn door jagers, of toch niet door jagers in Arendonk. Wat er mis ging, blijft onduidelijk. Na een autopsie aan de UGent bleek dat de hagelkorreltjes in bindweefsel ingekapseld waren, wat betekent dat de kleine zwanen niet recent beschoten waren. Mogelijke doodsoorzaak zou kunnen zijn: verstikking door een maïskorrel. De ringer, Didier van Geluwe, hoofd van de Belgische ringdienst benadrukt dat bij het ringen geen enkel dier zelfs maar de lichtste verwonding vertoonde en dat er geen zichtbaar effect van stress was. Hij benadrukt dat het ringwerk cruciaal is voor een betere bescherming van de soort.
Bron: Knack.be, 11 februari 2020