Oorlogswonden

Wie ooit onder de Menenpoort door is gewandeld, stapt er als een ander mens aan de andere kant uit. Wie ooit in het Flanders Field Museum de vijftig centimeter dikke stamschijf van de 240 jaar oude zomereik heeft gezien, kijkt nooit nog op eenzelfde wijze naar een boom.

In 1996 werd op het kasteeldomein van Elverdinge nabij Ieper een eewenoude zieke zomereik geveld. Op de rand van de houtschijf ontdekte men donkerblauwe vlekken. In grotere vlekken waren sporen van beschadigingen te zien. Dendrochronologen bestudeerden de jaarringen en stelden vast dat de vlekken in het hout samen vielen met de periode van de Eerste Wereldoorlog. De donkere verkleuring in het hout was het resultaat van een chemische reactie op munitie die de boom in 1917 en 1918 verwondde. De boom kwam tot leven rond 1760 en hield dus na de oorlog nog 78 jaar stand. De stamschijf is de laatste gewonde getuige van de verwoestende oorlog.

Stamschijf met oorlogswonden van 240 jaar oude zomereik in het Flanders Fields Museum in Ieper

In de nacht van 23 op 24 mei 2020 werden een honderdtal eiken rond het bezoekerscentrum van natuurgebied De Liereman ‘geringd’. Een kenner ging te keer met een kettingzaag. Hij of zij wist dat bij een inkerving van meer dan 3 centimeter de sapstroom volledig onderbroken wordt en dit fataal is voor de boom. Met man en macht proberen vrijwilligers de bomen te redden door het zorgvuldig opvullen van de zaagsnede met schijfjes eikentakken en met veenmos. Het veenmos is steriel en houdt het vocht vast. Boomchirurgen, wetenschappers, vrijwilligers en brandweer zoeken wanhopig naar mogelijkheden om de bomen te laten overleven. Na de verwoestende brand in april dit jaar, waarbij 30 hectare veenmos is afgebrand, betekent dit een tweede zware domper voor het zo kwets- en kostbaar natuurgebied in de Kempen.

Liereman
Foto Peter Vanderveken, conservator natuurgebied De Liereman, Oud-Turnhout

Een zomereik uit Elverdinge overleefde vier jaar lang het Duitse lange-afstandsgeschut, de aanhoudende granatenregen en de vliegtuigbommen. De opzettelijk beschadigde eiken in de Liereman zullen het misschien niet redden. Hij die dit op zijn of haar geweten heeft vergeet dat bomen ons meer vertellen dan alle mensen samen.

Berk, Zoutleeuw, 16/08/2018, 18.08 u
Heist-op-den-Berg, Hof Van Riemen

In mei 2020 verscheen het boek ‘Wat bomen ons vertellen, een geschiedenis van de wereld in jaarringen’ van Valerie Trouet. De Belgische topwetenschapper Valerie Trouet bestudeert als dendroklimatoloog al meer dan twintig jaar de klimaatverandering aan de hand van jaarringen van bomen. Trouet woont in Tucson, Arizona en is hoogleraar dendrochronologie aan de Universiteit van Arizona.

2 Replies to “Oorlogswonden”

  1. “Een zomereik uit Elverdinge overleefde vier jaar lang het Duitse lange-afstandsgeschut, de aanhoudende granatenregen en de vliegtuigbommen.”

    Mogen wij vragen op grond waarvan de verwondingen van de eik worden toegeschreven aan de Duitse artillerie? Is dit door onderzoek vastgesteld?

    1. Beste Peter,

      mijn informatie haalde ik hier: g-geschiedenis.eu (oude eik met oorlogswonden). Op basis van dendrochronologisch onderzoek is dit vastgesteld. Ik las ook het boek ‘Wat bomen ons vertellen, een geschiedenis van de wereld in ringen van dendrochronoloog Valerie Trouet. Hopelijk is dit een voldoende antwoord op uw vraag. Vriendelijke groeten en bedankt voor uw interesse.
      Ann

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.