Ik werd verleid door zijn schoonheid en charme. Maar, wie het zwaarst is aangepakt, dient het meest gekoesterd. Dit bedacht ik te laat, net nadat ik mijn stem op de vogel van het jaar had ingezonden via deze website.
Met de verkiezing van ‘Vogel van het jaar’ levert Vogelbescherming Vlaanderen dit jaar haar bijdrage tot de verwezenlijking van de doelstellingen van de Europese Green Deal op het vlak van vervoer. Daarom zet ze twaalf vogelsoorten op de sporen. Alle twaalf maken ze gretig gebruik van de voordelen van een duurzaam, innovatief en veilig vervoer. Zo lopen de ringmus en de roek al eens graag op de sporen. De grauwe kiekendief geniet van het uitzicht over de sporen. De ooievaar en de visarend maken zelfs hun nesten boven de sporen.
Onder de loep genomen, is het meest belaagd, bedrogen en beschoten, de spreeuw. De spreeuwenpot, een aarden kruik met een opening langs de zijkant, bleek een handig middel om de middeleeuwse mens op zijn culinaire wenken te bedienen. De potten aan de gevel deden dienst als nestkasten. Eens de jongen vet genoeg, werd dat spreeuwenhuis een loodzwaar kruis. Moeder nam de jonge vogels door het gat in de kruik uit het nest. ‘Wat eten we vanavond?’ riepen de kinderen. ‘Spreeuwensoep!’ brulde ze terug van boven haar dampende pot.
De wet op de afschaffing van de vogelvangst maakte in 1972 een einde aan dergelijke vogelonvriendelijke praktijken. Het spreeuwenvolk slaagde er helaas niet in de culinaire wandaden te ontlopen: In 1986 betaalde je 7 BEF voor een ongekuiste en 12 BEF voor een gepluimde spreeuw. Aan de kust werden ze je voorgeschoteld als jonge kwartels. En alsof dat niet volstond: Tot nog geen halve eeuw geleden gebruikten fruittelers dynamiet om spreeuwen op te blazen.
De verdelging, het gebrek aan natuurlijke broedplaatsen, de crash van insecten en de teloorgang van andere voedselbronnen zijn verantwoordelijk voor de halvering van het aantal spreeuwen sinds de jaren ’80.
De spreeuw is nochtans een prachtige vogel. In het zonlicht verschijnt een paarsgroene gloed op het wit gespikkelde verenkleed. Hij stapt parmantig, wipt niet op twee poten tegelijk, maar zet de ene poot netjes na de andere. Zijn netvlies is ultragevoelig. Hij focust eerst verschillende keren met één oog, daarna met het andere. Zijn hersenen vlechten de twee informatiebronnen door elkaar. Beter dan andere dieren kan hij een grote oppervlakte detecteren. Probleemloos pikt hij met zijn scherpe snavel de insectenlarven uit de onder het gras verborgen gangen.
In het najaar arriveren de spreeuwen vanuit Noord- en Midden-Europa in onze streken. Met duizenden tegelijk zoeken ze bij valavond een slaapplaats. Je ziet ze op en neer golven in de lucht. De spreeuwen ‘dansen’ in een zelf-organiserend systeem: één vogel houdt vijf of zes andere vogels in de gaten en reageert bliksemsnel. Net als bij een school vissen verandert zo de ganse groep in vloeiende bewegingen van richting.
De spreeuw roept, zingt en mixt geluiden. Hij produceert tegelijk boven- en ondertonen en kan zijn omgevingsgeluiden perfect imiteren. Hij kopieert moeiteloos het geluid van een kikker, een buizerd, een kip of een specht, maar evengoed dat van dichtgaande treindeuren. En zo beland ik terug op het juiste spoor.
Ik stemde dit jaar voor de derde maal op de ‘Vogel van het jaar’. In 2019 koos ik de grote bonte specht. De steenuil won. In 2020 ging ik voor het paapje. De goudvink liep weg met de medaille. Voor 2021 viel ik voor de charmes van de blauwe reiger. Ik hoop op een glansrijke zege voor de spreeuw.
Men zegge het voort…
Breng je stem uit op een van de genomineerden voor 2021 via www.vogelvanhetjaar.be!
Dit is de 15de editie van de verkiezing van ‘Vogel van het jaar’. Hieronder vind je een lijst van de winnaars van de voorbije jaren.
2007 Roodborst
2008 Steenuil
2009 Boerenzwaluw
2010 Winterkoninkje
2011 Bosuil
2012 Gierzwaluw
2013 IJsvogel
2014 Kerkuil
2015 Boomvalk
2016 Heggenmus
2017 Groene specht
2018 Merel
2019 Steenuil
2020 Goudvink
2021 ?